اندود سطحی - تک کت (Tack Coat)
راهسازی فرآیندی است که طی آن مسیری با عرض مشخص بر روی زمین آماده می‌شود تا کاربران بتوانند از نقطه‌ای به نقطه دیگر جابه‌جا شوند. این فرآیند شامل سه مرحله اصلی است:
- اساس
- زیر‌اساس
- روسازی
تاریخچه راهسازی
سابقه راهسازی به دوران جابه‌جایی انسان‌ها و چاپارها بازمی‌گردد. با گسترش تجارت و نیاز به عبور از رودخانه‌ها، کوه‌ها و باتلاق‌ها، توسعه راه‌ها به یکی از ضروریات زندگی انسان‌ها تبدیل شد.
نخستین سنگ‌فرش‌های خیابانی به 4000 سال پیش از میلاد مسیح در تمدن ایندوس، واقع در شبه‌قاره هند، بازمی‌گردد. این تمدن یکی از شگفت‌انگیزترین نمونه‌های معماری جهان محسوب می‌شود و شواهد به‌دست‌آمده از این دوره نشان‌دهنده رفت‌و‌آمد و سکونت بازرگانان در آن ناحیه است.
در مجموع، پیشرفت‌های راهسازی عمدتاً بر اساس نیازهای بشر شکل گرفته‌اند؛ از جمله جلوگیری از شسته‌شدن مسیرها توسط باران، کاهش گرد و غبار، یا عبور ایمن از مسیرهای باتلاقی.
اولین خیابان‌های ایران
اولین خیابان طراحی‌شده در ایران، خیابان سپه در شهر قزوین است که در دوران صفویه و در زمان پایتختی این شهر احداث شد. این خیابان امروزه در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
درباره نخستین خیابان آسفالت‌شده در ایران دو روایت وجود دارد:
- روایت نخست، مربوط به اوایل حکومت رضا شاه و آسفالت خیابان توپخانه است که از انتهای خیابان باب همایون آغاز شده و به میدان توپخانه می‌رسیده است.
- روایت دوم از کتاب خاطرات سلیمان بهبودی، با عنوان «رضاشاه»، نقل شده است. او می‌نویسد: نخستین خیابانی که آسفالت شد، بخشی از خیابان کاخ بود، از ابتدای خیابان سپه تا چهارراه پاستور. وی ادامه می‌دهد که آسفالت این بخش هنوز نیمه‌تمام بود که رضا شاه وی را احضار کرد و گفت: "مملکتی که قیر و تمامی تجهیزات آسفالت را دارد، نباید برای آسفالت‌سازی به خارجی‌ها متکی باشد."
اندود سطحی (تک کت) چیست؟
اندود سطحی یا تک کت (Tack Coat)، لایه‌ای نازک از مواد قیری است که به منظور ایجاد چسبندگی بین لایه‌های آسفالت یا بتن موجود و لایه جدید آسفالت به‌کار می‌رود. این عملیات نقش کلیدی در پیوستگی سطوح روسازی و افزایش دوام آسفالت دارد.
استفاده از اندود سطحی برای اتصال صحیح بین دو لایه آسفالت، یک ضرورت فنی است. قیرهای امولسیونی مانند CRS-1 و CRS-2 برای اجرای این لایه توصیه می‌شوند و استفاده از قیرهای محلول باید اجتناب گردد.
مزایای قیر امولسیونی در تک کت
- سرعت بالا در شکستن امولسیون
- آمادگی سریع برای اجرای لایه آسفالت جدید
- چسبندگی مناسب به لایه زیرین
مقدار مصرف قیر
مقدار معمول مصرف قیر امولسیونی برای اجرای لایه تک کت بین 250 تا 500 گرم در هر مترمربع است. البته مقدار دقیق باید توسط دستگاه نظارت و با توجه به شرایط سطح موردنظر تعیین شود.
در سطوح قدیمی و فرسوده، مقدار قیر مصرفی ممکن است بیشتر از سطوح جدید باشد تا چسبندگی مطلوب حاصل شود.
شرایط اجرای مناسب
بهترین دما برای اجرای لایه تک کت بین 10 تا 15 درجه سانتی‌گراد است. در شرایطی که دمای محیط کمتر از 5 درجه سانتی‌گراد باشد، اجرای اندود سطحی توصیه نمی‌شود.